بارگاه دانیال نبی(ع) مزاری زیبا و باشکوه است که در مرکز شهر شوش و در ساحل شرقی رودخانه شاوور قرار دارد و سالیان بسیاری است که شوش را بدان می‌شناسند و به همین منظور این شهر را شوش دانیال نیز می‌نامند. دانیال به زبان ‌عبری به معنای «خدا حاکم من است» و دانیال نبی(ع) پیامبری از دین یهود بود که در تورات کتابی با دوازده باب به وی اختصاص دارد. بعضی مورخان عقیده دارند پس از آن که دانیال نبی(ع) به اسارت"بخت النصر"درآمد، به همراه هزاران یهودی به بابل برده شد و در آنجا ماند تا این که پس از تصرف بابل به دست کوروش، دانیال نبی به همراه عده‌ای از اقوام یهود به شوش آمد و در آنجا وفات یافت. قول اکثر مورخین اسلامی این است که پس از تصرف شوش به دست لشکریان اسلام، در مورد این مقبره از امام‌علی(ع) پرسیدند، که ایشان فرموده‌اند: «مَن‌ زار اَخي‌ دانيال‌ كَمَن‌ زارني»؛ هركس‌ قبر برادرم‌ دانيال‌ را زيارت‌ كند مثل‌ اين‌ است‌ كه‌ مرا زيارت‌ كرده‌ است‌. گنبد دانیال نبی(ع) به سال 1287ق  پس از آنکه سیل بقعه قدیمی‌تر را خراب کرد، از نو ساخته شد. بنای این زیارتگاه شامل دو حیاط است و بر روی گنبد مخروطی– پله‌ای قرار دارد که نوع رایج گنبدهای منطقه ‌است. با شروع جنگ و پیش‌روی دشمن به نزدیکی شوش، دشمن این بارگاه را آماج گلوله باران خود قرار داد به نحوی که بخشی از گنبد اصلی آن تخریب شد. تا پایان جنگ مزار حضرت‌ دانيال نبی(ع) محل‌ مناجات، دعا و قوت قلب برای‌ رزمندگان‌ جبهه شوش بود.

يادمان شهدای فتح‌المبين در 8 کیلومتری شمال‌غربی شوش و در غرب رودخانه کرخه قرار دارد که در این منطقه تعدادي از رزمندگان قرارگاه فجر به فرماندهی شهید مجید‌بقایی كه ۶روز مانده به عملیات فتح‌المبین قصد رخنه به سنگرهاي دشمن در این منطقه داشتند در ۹شیار که بعدها به نام شيارهاي المهدي، شيخي، شليكا، خِنِگ، محلات، شیر‌علی‌سلطانی، شهید ربیعی، شهید میرزایی و شهید ترکی معروف شدند با سنگرهاي كمين دشمن درگير شده و تعداد زیادی از آن‌ها در این شیارها به شهادت می‌رسند. در 19 دي‌ماه 1381، هشت شهيد گمنام توسط مردم شهيدپرور شهرستان شوش تشييع و در اين يادمان به خاك سپرده شد و در کنار آن‌ها نیز برخی از شیارهای عملیاتی به صورت بازسازی شده قرار دارند که یادآور نبرد حماسی رزمندگان در این منطقه است.

منبع: اطلس‌ جغرافیای‌حماسی 1

شهر شوش در 24 کیلومتری جنوب‌غربی دزفول و 105 کیلومتری شمال‌غربی اهواز واقع است. این شهر در زمان جنگ از توابع شهرستان دزفول بود اما از سال 1368 به بعد شهرستان شوش به مرکزیت این شهر تشکیل شد. این شهر باستانی از مراکز تمدن قدیم و پایتخت 4 هزارساله حکومت عیلام و همچنین پایتخت زمستانی امپراطوری هخامنشی بوده‌است و در قرون وسطی، مرکزی بزرگ برای خوزستان بوده ‌است که در آن شهر قلعه‌ای محکم وقدیمی، بازارهایی با شکوه و مسجدی با ستون‌های گرد وجود داشته‌اند. در طبقات پایین‌تر این شهر آثاری به دست آمده که باستان شناسان آن‌ها را مربوط به ۸ هزارسال پیش می‌دانند. شوش چهار اثر باستانی معروف دارد؛ اکروپل یا ارگ شاهنشاهی که قبرستان شاهان عیلامی بوده است. کاخ آپادانا که هفت حیاط و سالن بزرگی با 72ستون سنگی 2متری دارد و داریوش اول هخامنشی آن را ساخته است. شهر شاهی یا شهر پانزدهم که در آن15لایه از پانزده تمدن کشف کرده‌اند و شهر صنعت‌گران که از سه تمدن ساسانی، اشکانی و اسلامی نشان دارد. در زمان مظفر‌الدین‌شاه‌(سال 1269) ژان دومرگان، باستان شناس معروف فرانسوی  با 120‌نفر به ایران آمد و با دولت قرارداد بست تا در شوش کاوش کند. آنها با آجرهایی که از کاخ باستانی آپادانا یافتند؛ قلعه‌ای شبیه قلعه باستیل فرانسه ساختند تا هم در آن زندگی کنند و هم هر چه را می یابند در آن نگه دارند اما بعد‌ها دومرگان یافته‌هایش را به موزه لوور پاریس فرستاد. هنگامی که مرکز خوزستان به اهواز منتقل شد شوش کم‌کم اهمیت خود را از دست داد اما با احداث راه اصلی تهران – خرمشهر و راه آهن سراسری حیات اقتصادی شهر شوش رونق گرفت. اهمیت تاریخی شوش نیز موجبات توجه و جذب جهانگردان و مشتاقان زیارت بارگاه دانیال نبی(ع) را فراهم آورد به نحوی که این شهر با افزایش جمعیت در سال ۱۳۳۵دارای شهرداری شد. شوش در طرح عملیاتی ارتش عراق به این دلیل اهمیت داشت که راه‌آهن و جاده اندیمشک– اهواز از مجاورت آن می‌گذشت و قطع این راه‌ها بر جبهه اهواز و دزفول تأثیر زیادی می‌گذاشت. لشکر1 مکانیزه ارتش عراق با پیش‌روی به سمت این شهر در 7 کیلومتری غرب آن موضع گرفت و از آنجا به طور مداوم شوش را زیر آتش خود قرار می‌داد. این شهر در طی هجوم سراسری عراق پيوسته ‌مورد حملات‌ هوايي‌ و توپ‌خانه‌اي‌ قرار داشت ‌ و به همین دلیل شهر شوش به تدریج‌ خالي‌ از سكنه‌ شد و اهالی آن در شرایطی بسیار سخت به مناطق امن مهاجرت کردند. در طول جنگ رزمندگان‌ ‌از منازل‌ اين‌ شهر به‌ عنوان‌ عقبه‌‌ جبهه‌ استفاده‌ مي‌كردند. شوش‌ به‌ دليل ‌بمباران‌ و زير آتش‌ قرارگرفتن‌ در طول‌ هجده‌ ماه‌، خسارات‌ فراواني‌ديد و بيشتر منازل‌ و اماكن‌ اين‌ شهر تخريب‌ شد‌. با انجام عمليات‌ فتح‌المبين‌ در غرب و شمال‌غرب شهر شوش، این منطقه از ديد و تير مستقيم‌ متجاوزان‌ خارج‌ شد و تا پایان جنگ در امان ماند.

منبع: اطلس جغرافياي حماسي 1

خانواده دعبل در بین اعراب به شعر و ادب معروف بودند و از سویی قبیله خزاعه در رکاب پیامبر شهدای زیادی را تقدیم اسلام کرده بودند؛ اما دعبل با شمشیر شعر و ادب به مبارزه با ظالمان زمانش رفت و در سوگ و رثای اهل بیت مدیحه‌سرایی می‌کرد.
او یكی از چهره‌های بزرگ فرهنگی جهان تشیع در قرون دوم و سوم هجری بشمار می‌رود که در اعتلای شیعیان جایگاه ویژه‌ای را عهده‌دار بود.

تألیفات دعبل
او فقط شعر نمی‌گفت. عالمی متكلم بود كه مؤلفات تاثیر گذاری داشت. اولین كتابش «طبقات الشعراء» نام دارد. این كتاب در بیان تذكره شاعران نواحی و شهرهای مختلف است كه بسیاری از تاریخ‌نگاران همچون خطیب بغدادی، ابن خلكان و ابن عساكر دمشقی، به آن استناد كرده‌اند.
دیگر تألیفش «الواحد فی مثالب العرب و مناقبها» است كه در تاریخ آداب عرب نگاشته شده است. دیوان اشعارش نیز اولین بار توسط «صولی» در سیصد ورق جمع‌آوری شد.
بعدها شیخ محمد سماوی (م ۱۳۷۰ هـ.ق) همین دیوان هزار بیتی را به شكلی نوین در دو بخش مدایح اهل بیت(ع) و دیگران جمع آوری كرد.
دعبل، احادیثی را از علی بن موسی الرضا(ع)، مأمون عباسی حافظ شعبة بن الحجاج، حافظ سفیان ثوری، مالك بن انس، محمدبن عمرواقدی، عبدا...سعد زهری (م ۲۶۰)، سالم بن نوح بصری (م بعد از ۲۰۰) و ... روایت می‌كند برخی از محدثان و مورخان سنی، روایات او را ضعیف و باطل دانسته‌اند.
با این حال، افراد زیادی از او روایت كرده و شیعه روایات او را صحیح می‌داند. ابوالحسن علی (برادرش)، موسی بن هماد یزیدی، ابوالصلت هروی، هارون بن عبدا... مهلبی، علی بن حكم، عبدا...بن سعید اشقری، موسی بن عیسی مروزی، احمدبن داوود و محمدبن موسی البریری و ... از جمله راویان روایات دعبل هستند.

نسب دعبل
درباره نسب دعبل اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد، مؤلف «الغدیر» نسب او را چنین ذكر كرده است: ابوعلی یا جعفر دعبل پسر علی بن رزین بن عثمان بن عبدالرحمان بن عبدالله بن بدیل بم ورقاء بن عمرو بن ربیعه بن عبدالعزی بن ربیعه بن جزی بن عامر بن مازن بن عدی بن عمرو ربیعة خزاعی است. برخی نیز او را از خاندان طاهر ذوالیمینین و ایرانی دانسته‌اند.
دعبل كم شنوا بود، سیمایش زیبا نبود. بر روی صورتش غده‌ای پیدا بود.
كلمه (دِعْبِلْ) لقب اوست كه به طنز از سوی دایه اش به او خطاب شد تا حدی كه همگان او را با همین لقب می‌شناسند. این لقب به معنی هر چیز كهنه و قدیمی است.

دعبل شاعر اهل بیت
دعبل به واسطه قرائت قصیده معروف خود به نام قصیده «مدارس آیات» مورد توجه خاص امام رضا (ع) قرار گرفت و امام ایشان را مورد تفقد قرار داده و به عنوان هدیه عبای خود را به ایشان اهدا نمود و به او گفت:«ای دعبل تو با دست و زبانت یار و یاور ما هستی.»

شهادت دعبل
سر انجام او پس از سال‌ها دفاع از ساخت ائمه اطهار به سال ۲۴۶ ه.ق در سن ۹۸ سالگی به دستور مالک بن طوق حاکم وقت به شهادت رسید.
«مالك بن طوق، فرماندار متوكل برای كشتن دعبل به شخصی ده هزار درهم و زهر كشنده‌ای داد و آن شخص شهربه شهر در خوزستان دنبال دعبل می‌گشت تا بالاخره او را در روستایی به نام الطیب كه از توابع شهرستان شوش بود پیدا كرد.
در تاریكی شب بعد از آنكه دعبل نماز مغرب و عشا را در مسجد همان روستا خواند و از مسجد خارج شد آن شخص مزدور چوبی شبیه نیزه به دست داشت كه در سر آن آهن تیزی بود و آن را با زهر آلوده كرده بود كه با آن شدت زیاد به پای دعبل زد و چون زهر آن بسیار شدید بود دعبل فردای آن روز به شهادت رسید و در شوش مدفون شد.»

بقعه دعبل
بقعه دعبل که در بخش شمالی شهر باستانی شوش، در قبرستان قدیمی این شهر و در كنار بقعه امامزاده عبدالله بن علی بنا شده است، یكی از بناهای تاریخی و مذهبی مهم شهرستان شوش است.
از لحاظ جغرافیایی، این بقعه متبركه در منطقه مسطح و در دشت وسیع شوش از جلگه خوزستان قرار گرفته است.
بقعه متبركه از لحاظ فضای درونی بدلیل دارا بودن بافتی سنتی- مذهبی برای اجرای امور فرهنگی مناسب است.
بقعه دعبل از لحاظ آب و هوایی در منطقه ای گرم سیری قرار گرفته كه در زمستان آب وهوایی معتدل و تابستانی گرم دارد.
به گفته سازمان اوقاف و امور خیریه شهرستان شوش «این بقعه بدلیل اینكه در مدت مدیدی ساخته شد و این امر سبب شد كه این مكان مهجور واقع شود، زائرین كمتری نسبت به شخصیت عظیم دفن شده در این مكان دارد و مقتضی است كه در حق این شاعر بزرگ و اعتبار و شان او نزد ائمه اطهار علیهم السلام توجه خاص و ویژه‌ای شود.»
بنای فعلی بقعه متبرکه، به دستور مقام معظم رهبری آیت الله خامنه ای و توسط وزارت مسکن و شهر سازی بازسازی شده است.

منبع: خبرگزاري خيمه